taal

Perfectief en imperfectief

Dit komt vaak als een tegenvaller voor studenten Russisch: van (bijna) elk Russisch werkwoord zijn er twee. Die wel ongeveer hetzelfde betekenen, maar heel verschillende dingen uitdrukken. Dus moet je beide kennen, en van allebei de vervoegingen leren.

Fout Cyrillisch

Fouten maken in cyrillisch is niet erg. Doet iedereen. Maar fout cyrillisch, dat is de grootste fout die je kunt maken. En het ergste wat je met dat edele cyrillisch maar kunt doen.

O en A: Tolstoj, Bolshoi en krakadil Gena

Nog één keer benadrukken dat – en waarom – het nuttig en belangrijk is te weten waar de klemtoon in het Russisch valt. En hoe die wetenschap je helpt, bij zowel de spelling van het woord крокодил (krokodil) als de uitspraak van namen zoals Tolstoj.

Klemtoon (Ударение)

Een van de 8 common mistakes every Russian language learner makes volgens Russia Beyond (2018). Met daarbij een ‘Word of warning: It takes a VERY long time to get accustomed to the stresses on Russian words At times, you’ll be confronted with a new word and have absolutely no idea how to pronounce it.’ Geen stress: dit gaat helpen, en zal de zaak bespoedigen.

John Cleese – How about Russian?

In een beroemde scène uit A Fish Called Wanda (1988) spreekt John Cleese (als Archie Leach) eerst wat woorden Italiaans. ‘But it’s such an ugly language.’ Tegenspeelster Jamie Lee Curtis (als Wanda Gershwitz) is een ander oordeel toegedaan. Archie ziet het niet en stelt iets beters voor. ‘How about… Russian?’

Russisch leren met interviews

Spreektaalrussisch leren en tezelfdertijd wat Russen leren kennen. Van een rocker en een tennisspeelster tot Dimitri in de disco en Jan met de pet. Ter lering en vermaak: dit zijn de nuttigste en leukste interviews на русском.

Gebiedende wijs (imperatief)

Kijk, dit is helemaal niet moeilijk. Gebieden (bevelen, gelasten) met gebiedende wijs. Ook wel imperatief, van imperare = bevelen. Met deze повелительное наклонение kun je ook beleefd zijn: je drukt er dan een wens, verzoek of advies mee uit.

Spreek- en informele taal (разговорный язык)

Eerst de regels leren (jaaaaren werk), dan een Rus horen praten in het echt, en er geen ene *^&% van begrijpen (zomaar een voorbeeld). Theorie is altijd net wat anders dan praktijk, en soms zijn de verschillen groot.

Vijfde naamval: Instrumentalis

Met ‘met’ heb je voor de vijfde naamval al meteen het sleutelwoord. Met korting, met Katya, met respect, met de hand: allemaal instrumental case of творительный падеж. Met deze naamval kun je nog veel meer, het is echt een mooi en handig instrument.

Over de schoonheid van het Russisch

Gewoon de mooiste taal van allemaal, werd al gesteld (in Waarom Russisch). Het is fraaier en beter geformuleerd, meer recht doend aan de schoonheid der Russische taal. “Russian has the grandeur of Spanish, the vivacity of French, the strength of German, the gentleness of Italian, and in addition to that, the wealth and brevity of Latin and Greek.”

ш en щ: zoek de verschillen

De één een w met alleen rechte lijnen (net een E die omgevallen is), de ander hetzelfde met een staart of haak eraan. Of iets dergelijks. Niet alleen uiterlijk liggen ш en щ dicht bij elkaar, ook in klank. Zo dicht dat het onderscheid niet makkelijk te maken is.

Russische antoniemen (антонимы)

In navolging van de introductie op bijvoeglijk naamwoorden. Waarin werd geopperd ze te oefenen met tegenstellingen of antoniemen (in het Russisch антонимы). Ze werden er niet bij geleverd toen en daar. Hier en nu alsnog.

Russische bijvoeglijk naamwoorden (Прилагательные)

Nuttig, handig, interessant: bijvoeglijk naamwoorden zijn overal en onvermijdelijk. Dus is het zinvol, lonend, boeiend, aantrekkelijk, noodzakelijk et cetera om er sprekend en schrijvend mee te kunnen werken. Daarvoor zijn twee dingen nodig.

Wegmans? De naam Poetin en het woord путь

‘De man die we allemaal kennen: Poetin. Heeft dat dan nog een bepaalde betekenis, die naam?’ Vraag uit een interview van FunX met Ellen Rutten, ter gelegenheid van de Dag van de Russische taal (6 juni) 2019.

Russische afkortingen, inkortingen en acroniemen

Gemak dient de mens. En de talige mens (sprekend of tikkend/swypend/schrijvend) is gediend met shortcuts in de vorm van afkortingen, inkortingen en acroniemen. Die zijn populair in elke taal, want waarom lang doen als het kort kan.

Tongbrekers (2/2): Struikelzinnen en snelspreektests

Natuurlijk is er ook een Russische versie van de kat die krullen van de trap krabt. En de Russische taal zou zichzelf niet zijn als daar niet een hele verzameling van was. Plus recordpogingen om ze zo snel mogelijk goed uit te spreken.

Tongbrekers (1/2): lange woorden en uitspraakoefenmateriaal

Over Russische woorden wordt heel wat gestruikeld. Vanwege niet weten waar de klemtoon ligt, door die vreemde klanken, of omdat het gewoon tongbrekers zijn. Wat nogal overdreven klinkt, maar zo heet het nou eenmaal. Hier moeilijke en lange woorden waarover je je tong (niet) breekt.

Hoe klinkt Russisch?

Een overbodige vraag, dat staat voorop. Je hoort hier overal hoe Russisch klinkt, en dan kom je zelf wel tot een antwoord als je dat nog niet gedaan had. Misschien toch interessant om eens te horen hoe anderen de klank van het Russisch ervaren. Ook om te zien wat voor reputatie de taal geniet (of verdraagt).

Russische rangtelwoorden

Na als eerste de gewone getallen of hoofdtelwoorden, hier en als tweede de rangtelwoorden. Zoals eerste en tweede. In het Engels ordinal numbers, en in Russisch порядковые числительные (klemtoon twee keer op de tweede lettergreep). Meestal makkelijk af te leiden van het hoofdtelwoord – al zijn o.a. eerste en tweede daar meteen een uitzondering op.

Vierde naamval: accusatief

De joker in het kaartspel, het paard bij schaken: wie onder de zes naamvallen zo’n eigenzinnige zoekt, komt algauw uit bij de vierde. Regels voor de accusatief of винительный падеж zijn eenvoudig, en toch (of juist daardoor) word je er makkelijk door verrast.

Russen en Engels

Nog een reden om Russisch te leren (zie Waarom Russisch) is dat Russen geen Engels spreken. Dat wil zeggen, lang niet iedereen. En van degenen die het wel doen, niet iedereen even goed. How come? Daarover het volgende. Met aan het eind de Russen zelf aan het woord.

Russische kalenderwoorden: maanden en dagen

In wat voor tijden leven we? Een mens vraagt het zich in deze tijd wel af. Voor een antwoord in het Russisch (of ter afleiding van de tijden) eerst maar eens de namen van de maanden en dagen leren. Hier zijn ze bij elkaar gebracht, met als bonus wat etymologie en grammatica erbij.

Wederkerend en onovergankelijk: werkwoorden op -ся

Werkwoorden die betrekking hebben op het zelf heten wederkerend, in het Engels reflexive verbs, in het Russisch возвратные глаголы. Wederkerende werkwoorden hebben vaak een ‘zich‘ bij zich; die zich (of zichzelf, of elkaar) is in het Russisch werkwoord de -ся op het eind. Мыть is wassen, мыться zichzelf (of jezelf) wassen.

Leer Russisch met korte verhalen (2): Max leest Grin

Зелёная лампа (The Green Lamp) is een kort verhaal uit 1930 van Aleksandr Grin (1880-1932), de achternaam een afkorting. Over Aleksandr Grinevski (Russisch: Александр Гриневский) leest deze zin op Wikipedia als een echte aanbeveling: ‘Zijn verhalen handelen voornamelijk over de zee, avonturen en liefde.’

Hoe moeilijk is Russisch?

Een veelgestelde vraag, die nog niet zo makkelijk te beantwoorden is. Er zijn weliswaar gradaties van ingewikkeldheid (zie Hoelang het duurt voor je Russisch kunt; meer onderaan), maar wat een makkie voor de een is, kan voor de ander een beproeving zijn. De een loopt met gemak een marathon, de ander krijgt een halve nog niet uitgefietst.

Russisch leren met films (1)

Met Russische films leer je taal en doe je luisteroefeningen terwijl je (om maar eens een scenario te schetsen) met chips en cola op de bank ligt. Leren wordt aangenaam, en films kijken nuttig – beter kan bijna niet.

De letter ы

Het ziet eruit als twee letters en het heeft een onbeschrijfelijke klank. De 29ste letter uit het Russische alfabet is een heel aparte in de reeks, en geeft vooral problemen met de uitspraak. De klank van de ы, want daarover gaat het, komt in onze taal niet voor. In andere talen evenmin (naar het schijnt Turks uitgezonderd), dus je krijgt ы niet meteen goed uit je mond.

Derde naamval: datief

De datief (of dative case) heet in het Russisch дательный падеж. Dat vertelt al wanneer je de naamval gebruikt. In дательный zit дать, en dat betekent (net als давать) geven (zie hier voor vervoegingen). Wat weer komt van het Latijn, waarin dare = geven, en datum = gegeven. Wordt er in het Russisch iets gegeven, dan gebeurt dat (zoals in wel meer talen) in de derde naamval.

Zijn of niet zijn

Net als met hebben is ook met het werkwoord ‘zijn’ in het Russisch iets geks aan de hand. Het is er wel – het heet быть – maar ontbreekt vaak in zinnen, tenzij in verleden of toekomende tijd. In tegenwoordige tijd laat je het vaak weg.

Roesski sleng

Een definitie van slang is moeilijk te geven. Maar waarom proberen wanneer anderen het al hebben gedaan. ‘Registers van taalgebruik (…) die hetzij voorbehouden zijn aan een sociale groep, hetzij worden beschouwd als “plat”, dat wil zeggen substandaard taalgebruik’, zegt Wikipedia.

Russisch toetsenbord

Het is nog niet eenvoudig om Russische letters en tekens zelf te maken. Wel lonend om het toch te doen. Er gaat een wereld voor je open, of toch een heel stuk internet. Verder is het gewoon nodig als je wat dan ook met Russisch wil. Your first goal is to going to be to get Russian on your computer (College Russian, 2018, 7 m, met meer tips om je weg online te vinden).

Grammatica onnodig?

Dit moet als muziek in vele oren klinken: Russisch leren zonder grammatica. Typisch geval ‘te mooi om waar te zijn’, of kan het echt? Het advies van Benjamin Rich (Bald and Bankrupt op YouTube) is helder. Niks grammatica. Sterker nog (uit de beschrijving onder de hier ingeplakte video), ‘throw away the grammar books and you’ll make massive progress very quickly’.

Familie-, voor- en vadersnaam (FIO) en namen in het Russisch

De naam van een Rus bestaat uit drie delen. Een voornaam (имя), een patroniem of vadersnaam (отчество) en een achter- of familienaam (фамилия). De afkorting Ф.И.О. (фамилия, имя, отчество) is voor Russen een bekende en staat op hun paspoort, rijbewijs en aanverwante documenten.

Woorden eindigend op ь

Zoals gesteld (hier), meestal is niet moeilijk te bepalen of een woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is. Het wordt alleen een beetje ingewikkeld als het eindigt op het zachte teken, de мягкий знак of ь, en zulke woorden zijn er veel. Alvast handig is dit: ze zijn nooit onzijdig. Voor wat de rest betreft – mannelijk of vrouwelijk –, deze regels wijzen je de weg.

Russisch leren in coronatijd

Voor hobbyisten en studenten Russisch was (is? wordt?) het in coronatijd niet op elk vlak beroerd. In veel gevallen kwam wat extra tijd vrij, en wat doe je dan beter dan русский leren.

Leer Russisch met Vladimir Poetin (2/2)

Van eerder (2017) en coronavrij is de analyse door Anna Cher (Russian from the Heart) van een kort fragment uit een tv-interview. Poetin over sociale media en het daar gebruikelijke opereren onder pseudoniem.

Leer Russisch met Vladimir Poetin (1/2)

Hoe je ook mag denken over Ruslands president, zijn taal is prima leerstof. Hij drukt zich duidelijk uit, maar met zinnen die niet arm of simpel zijn – iets wat ook in hun eigen taal niet alle presidenten lukt. De taal is niet altijd eenvoudig en in dat opzicht geen materiaal voor beginners. Maar: er is ondertiteling en uitleg, en het gaat over meer dan taal alleen.

Tweede naamval: genitief

Zo makkelijk als het je gemaakt werd met de eerste naamval, zo ingewikkeld wordt het met de tweede. De genitief of родительный падеж is op meerdere terreinen een uitdaging. Het is de meest gebruikte en veelzijdigste, maar ook de meest complexe.

Eerste naamval: nominatief

De eerste naamval (nominatief, именительный падеж) krijg je min of meer cadeau. Zoals een woord in het woordenboek staat, zo staat het ook al in de eerste naamval. ‘Nominatief’ komt niet voor niets van nominare (benoemen), en in именительный herken je wellicht имя en dat is naam.

Vragen en vraagwoorden

Vragen stellen is niet moeilijk in het Russisch. Het enige verschil tussen vraag en mededeling kan de toon zijn. Ivan gaat naar de universiteit: Иван идёт в университет. Het enige wat nodig is om van dat bericht een vraag te maken is een vragende toon als je spreekt, en een vraagteken bij schrijven of tikken.

Persoonlijk voornaamwoorden

De ‘gewone’ vormen van de Russische persoonlijk voornaamwoorden (die in eerste naamval) leer je snel of ken je misschien al. Ik = я, jij = ты, hij = он, zij (enkelvoud) = она, het = оно, wij = мы, u/jullie = вы, en zij (meervoud) = они. Die woorden veranderen per naamval; wel zijn er binnen die veranderingen veel overeenkomsten.

De letter Ë

De letter ё is de panda van het Russische alfabet. Ervan uitgaand dat de panda balanceert op de rand van uitsterven en daarom speciale aandacht nodig heeft. De panda krijgt aandacht genoeg, ondertussen dreigt de letter ё een stille dood te sterven.

Hebben hebben hebben

Kennis die je hebben wil: het werkwoord ‘hebben’ bestaat eigenlijk niet in het Russisch. Natuurlijk zijn er manieren om bezit uit te drukken, maar dat gebeurt net wat anders dan in veel andere talen. Enigszins indirect. Minder hebberig. Of: iets lyrischer.

Klokkijken in het Russisch

Als Russen klokkijken, kijken ze vooruit. In het eerste halfuur zijn ze al op weg naar het volgende, in het tweede vertellen ze hoe ver het nog is. Om dat te begrijpen en dan zelf ook te kunnen doen, moet je wel wat dingen weten. Dit zijn de belangrijkste.

Leer Russisch met korte verhalen (1): Anastasia leest Tolstoj

Anastasia Semina (Russian with Anastasia) maakte een serie Short Stories in Russian with subtitles. YouTube heeft een Playlist. Daarvan vooral deel 1 en 2 aanbevolen. Anastasia in de bibliotheek met Tolstoj en een lamp. Russische tekst met Engelse vertaling in beeld (2017).

Verleden tijd

Het vormen van de verleden tijd (прошедшее время) is in het Russisch heel eenvoudig. Misschien wel het eenvoudigste aspect van de hele Russische grammatica. Het aantal variaties is beperkt, en vervoegingen zijn niet ingewikkeld.

Eerste en tweede vervoeging

Veel Russische werkwoorden eindigen op -ать of -ить. Beide categoriën hebben eigen vervoegingen. Werkwoorden die eindigen op -ать volgen de eerste of е/ё-vervoeging; eindigen ze op -ить, dan is de tweede of и-vervoeging van toepassing (uitzonderingen en onregelmatigheden hier buiten beschouwing gelaten).

Zes naamvallen

Naamvallen worden wel gezien als het Spook van de Russische taal. Als het witte konijn in Monthy Python and the Holy Grail. ‘Look, that rabbit got’s a vicious streak a mile wide, it’s a killer!’ In dit geval dan ook nog eens een zeskoppig monster.

Tellen en getallen

Cijfers in het Russisch kunnen al een puzzel zijn als je van 1 tot 10 gaat tellen. De woorden voor 4 (четыре) en 5 (пять) lijken in niks op wat je kent, восемь (8) is ook gek, en 9 (девять) en 10 (десять) lijken op elkaar.

Zinnen voor beginners

Voor beginners zijn er zinnen in overvloed. Te zien, te beluisteren en na te zeggen, opdat je snel je eigen mooie zinnen maakt. Nuttig voor dat laatste is onderstaande video, van RussianPod101. Met потом (daarna), но, (maar), тем временем (ondertussen) en потом nog zeven.

Leer Russisch met songteksten (1)

Songteksten zijn compact, blijven hangen, en zijn te vinden op alle niveaus. Van muziek maken ze studie. Een makkelijke manier om het leuk te houden, en nuttig tegelijkertijd.

Waarom Russisch?

Er zijn heel wat redenen om Russisch te (willen, gaan of blijven) leren. Het is de taal van ’s werelds grootste land, de grootste taal van Europa, en je kunt er in veel landen buiten Rusland ook mee uit de voeten. En misschien wel de beste reden voor Russisch: gewoon de mooiste taal van allemaal.

Mannelijk, vrouwelijk, onzijdig

Elk zelfstandig naamwoord in het Russisch is mannelijk, vrouwelijk of onzijdig. Je moet altijd weten in welke categorie het valt, en meestal is dat niet moeilijk. Woorden die eindigen op een klinker zijn mannelijk, woorden die eindigen op а of я zijn vrouwelijk, woorden die eindigen op о of е zijn onzijdig.

Hoelang het duurt voor je Russisch kunt

Wie ergens aan begint, wil ook weten wanneer er een eind aan komt. Hoelang duurt het voor je Russisch begrijpt, leest en spreekt? Hoeveel tijd kost het om de taal goed te leren? Как долго (hoe lang), сколько (hoeveel)?

Zinnen maken

In het Russisch kun je veel zeggen met weinig middelen. De taal is compact en veel zinnen zijn eenvoudig. ‘Hij is een ingenieur’ is al niet lang, maar Russen halen daar de helft af. ‘Hij ingenieur’: daarmee is het ook gezegd. De taal heeft weinig woorden nodig, wel precies de goede.

Zinsconstructies met Max

Van Russian with Max de 34 самые популярные конструкции русского языка, ofwel de 34 populairste zinsconstructies van de Russische taal. Nuttige woorden en voegmiddelen, met steeds twee voorbeelden, voorgelezen (door Max) op twee snelheden. Met Engelse vertaling; overzicht (met NL vertaling) onder de video.

Klanken plakken

Russisch is een fonetische taal. Zoals je woorden uitspreekt, zo schrijf je ze. Hoe ze zijn geschreven, vertelt hoe je ze uitspreekt. Elke letter heeft een eigen klank en houdt die in de meeste gevallen. Anders dan Nederlands en Engels, is het Russisch daar behoorlijk consequent in.

(Afbeelding © Gummbah)

Woordenschat

Een kort gedicht (het heet ‘Woordenschat’) van Jaap van Lakerveld gaat zo:

Een man wiens kleine woordenschat
ik minstens op zes woorden schat
zegt tot de vrouw die hem bemint
als zij hem vraagt hoe hij haar vindt
‘Ik heb daarvoor geen woorden schat’

Alfabetmuziek

Wie de abc-filmpjes beu is maar het алфавит (alfabet) nog niet beheerst, kan luisteren naar liedjes waarmee Russische kinderen het hun hoofd in zingen en gezongen krijgen. Nuttig om de volgorde van de 33 буквы (letters) te onthouden, maar je krijgt met ze te doen.

Cyrillisch

Cyrillus en Methodius, broers en christelijke monniken, staan aan de basis van het Russische schrift. Het heet cyrillisch omdat Cyrillus het bedacht heeft, in de oervorm van het glagolitisch alfabet, dat na zijn dood herzien en vereenvoudigd werd. Cyrillus en Methodius kwamen uit Thessaloniki (Griekenland) en waren missionarissen: het schrift was bedoeld om de Bijbel te vertalen en geloof te verspreiden.

Abc’tje: Russisch alfabet

Russisch leren begint bij dat wonderlijke alfabet. 33 tekens, 7 meer slechts dan in ons abc, dus hoe moeilijk kan het zijn? Zelf ontdekken natuurlijk. Met apps bijvoorbeeld: keus genoeg in Google Play en Apple App, vaak gratis. Of door clips te kijken en luisteren – ook al voor niks. De tweede taal is meestal Engels.
Made with PoppyGo