Vijfde naamval: Instrumentalis

Onderwerp: naamvallen  -- Trefwoorden: Russian Step by Step  Apprendre le russe  Russian Through Propaganda  русский с носителем  LRW Alfia  Amazing Russian  Victoria Arysheva  RLF Life and Work  Russian from Russia 

Met ‘met’ heb je voor de vijfde naamval al meteen het sleutelwoord. Met korting, met Katya, met respect, met de hand: allemaal instrumental case of творительный падеж. Met deze naamval kun je nog veel meer, het is echt een mooi en handig instrument.


Gebruik


Beroepen

Wij zeggen: hij werkt als advocaat, of: hij is advocaat. Het Russisch kan dat zonder als of is.
Кем он работает = als wat werkt hij, wat is zijn beroep. Кто (wie) in vijfde naamval.
Hij is (of werkt als) muzikant (музыкант): он работает музыкантом.
Kleine verschillen maken soms grote. Met с кем in plaats van кем vraag je niet naar een beroep, maar ‘met wie’.


Combinaties

Zonder instrumental case alleen zwarte koffie, en nooit friet met mayonaise. Zie o.m. The best way to practice Instrumental case (Maria Petrova, 2020, 3 m); van hetzelfde kanaal Instrumental case in Russian (2020, 15 m) en Практикуем Творительный падеж | Drill & Practice (2020, 13 m). Zie ook Instrumental Case. Using the Preposition With: с чем? с каким? (Amazing Russian, 2017, 15 m).


Door

Het voornaamste instrument in vrijwel elk maakproces: de maker(s) zelf.
Разработан специалистами = ontwikkeld door specialisten.
Сделано детьми = gemaakt door kinderen.

Zie Russian Instrumental case, charmed by the sound (R for Russian, 2020, 5 m), over hoe de wereld werd gemaakt: духом (door geest), взрывом (door explosie), Богом (door God), звуком (door geluid) of, de waarschijnlijkste optie, котом (door de kat).


Felicitaties

Russische wensen zijn kort. Gefeliciteerd met je verjaardag: с днём рождения. Meer letterlijk ‘met dag van geboorte’, zonder gefeliciteerd. De vijfde naamval maakt van день (dag) днём, de tweede van рождение (geboorte) een рождения. Wel twee keer vijfde naamval in nieuwjaarswens с Новым Годом (Zie Russisch Nieuwjaar).


Gevoel

Het ‘met’ ook op subtieler niveau. Met plezier (met genoegen, graag gedaan): с удовольствием (genoegen = удовольствие). Met ongeduld (ongeduldig): с нетерпением. Veel gebruikt en netjes om mee af te sluiten is с уважением, met respect (уважение). Worden de gevoelens ervaren of beleefd, dan derde naamval.


Gezamenlijkheid

Met je broer (твой брат): с твоим братом.
Met mijn vriendin (моя подруга): с моей подругой.
De vijfde naamval wordt daarnaast gebruikt voor ‘jij en ik’-constructies, en letterlijk zegt het Russisch dan (met мы с тобой): wij met jou. Dat с тобой (en vormvariant с тобою) hoor je vaak in liedes (vaak zoete, niet per se de allerbeste). Meer in Разговорный русский язык: Я и ты? Мы с тобой? (говорим по-русски правильноm, vh. русский с носителем, 2017, 9 m).


Instrument

Schrijven met pen of potlood: писать ручкой или карандашом. De vijfde naamval maakt ручкой van een ручка, en voegt aan карандаш een -ом toe. Dat zegt ‘met’. Het voorzetsel с (of со) doet hetzelfde, maar is lang niet altijd nodig. Na с met betekenis ‘van’ of ‘vanaf’ niet de vijfde maar de tweede naamval.

‘Instrument’ breed op te vatten, maar muziekintrumenten vallen onder een andere categorie. Daar speel je niet mee maar op, dus zesde naamval. Meer in Musical Instruments. Музыкальные инструменты (Amazing Russian, 2017, 8 m).


35 instruments to master Instrumental Case in Russian
(Russian Step by Step. 2020, 9 m)



Lichaam en ziekte

Ook nogal een instrument: het lichaam en zijn onderdelen. Vijfde naamval in носом (met je neus, ruikend), ушами (met je oren, horend), глазами (met je ogen, ziend) enz. Русский язык глазами Американцев: Russisch door de ogen van Amerikanen.

Tevens instrumental case, in combinatie met het werkwoord болеть (zie Russificate, 2020), wanneer het lichaam wat mankeert. Meer in Are you ill? (Red Kalinka, 2017, 3 m, ook op Russian for Free) en How One Feels. Как ты себя чувствуешь? (Amazing Russian, 2017, 18 m).


Творительный падеж – дидактическое стихотворениение
(Apprendre le russe, 2017, 1 m)

Gedicht Носом, ушами, глазами… (2016) van Julia Casado.



Kalender

Instrumental voor seizoenen, ter vervanging voor ‘in de’. In de lente (весна), zomer (лето), herfst (осень), winter (зима): весной, летом, осенью, зимой.

Ook bij tijden van de dag. In de ochtend (утро), middag (день), avond (вечера), nacht (ночь): утром, днём, вечером, ночью. Vertalen met ’s ochtends, ’s middags enz. kan ook, maar bij kloktijden geen vijfde maar tweede naamval.


Staat van zijn

Vijfde naamval voor wat je vroeger was (kind, klein, dom) of later wordt (vader, beroemd, rijk). Onder meer met de werkwoorden быть en стать/становиться.
Он становится взрослым: hij wordt volwassen (взрослый)
Он собирается стать художником: hij wordt kunstenaar (художник).

Voorbeelden uit Learn Russian Verbs: становиться – стать (LRNW Anastasia, 2019, 10 m). Meer in Instrumental case after verbs быть, стать, являться, остаться (Live Russian, 2018, 13 m) en Быть with Instrumental Case (Be Fluent in Russian, 2018, 4 m).


Predicate Nouns and Adjectives with the Instrumental
(Russian Through Propaganda, 2020, 25 m)

Van hetzelfde kanaal The Russian Instrumental Case (2020, 44 m) en More Uses of the Instrumental (2020, 33 m).



Voorzetsels

Behalve vaak met с (met), vijfde naamval na рядом с (dichtbij), между (tussen), над (boven), перед (voor) en под (onder). Ook na за (achter), maar niet altijd (vierde naamval in bijvoorbeeld спасибо за помощь bedankt voor de hulp). Zie Russian preposition ЗА with instrumental case (Live Russian, 2018, 6 m).


Werkwoorden

Na wederkerende werkwoorden zoals гордиться (trots zijn op), заниматься (bedrijven, beoefenen), интересоваться (geïnteresseerd zijn in), пользоваться (gebruiken), увлекаться (dol zijn op, aangetrokken zijn tot), оставаться (blijven), оказываться (blijken), являться (schijnen te), et cetera.

De vijfde naamval maakt hier woorden als ‘aan’, ‘op’ en ‘in’ overbodig.
Aan sport (спорт) doen: заниматься спортом.
Trots zijn op het land (страна): гордиться страной.
Geïnteresseerd zijn in taal (язык): интересоваться языком.

Is het werkwoord niet wederkerend, dan gelden andere regels. Vijfde naamval na пользоваться, maar na использовать de vierde; uitleg in Пользоваться vs использовать (Ru-Land Club, 2016, 4 m).


Творительный Падеж / грамматика русского языка
(говорим по-русски правильноm, vh. русский с носителем, 2020, 13 m)



Instrumental Case: Learn cases in 10 minutes. Part 1: Singular nouns.
(Learn Russian with Alfia, 2019, 11 m)



Intermediate Russian II: Instrumental Case: Forms And Uses
(Amazing Russian, 2017, 18 m)



Instrumental case. Use 1. Russian grammar lessons
(Victoria Arysheva, 2016, 3 m)

Van dezelfde maakster een deel 2 (2016, 3 m) en 3 (2016, 5 m).



Vervoegingen



Mannelijk en onzijdig

Zelfstandig naamwoorden krijgen de uitgang -ом (na harde stam) of -ем (na zachte stam). De ь verdwijnt dan (учитель wordt учителем) en ook klinkers slaan soms op de vlucht (подарок wordt подарком). In словарём een -ём (in plaats van -ем) omdat de laatste lettergreep beklemtoond is. Bij onzijdige woorden volstaat het een м toe te voegen achter de o of e die ze toch al hebben (молоко wordt молоком, платье wordt платьем).


Vrouwelijk

Vrouwelijke woorden die eindigen op een a, verruilen die voor een -ой (сестра wordt сестрой); woorden op я krijgen een -ей (неделя wordt неделей). Deze uitgangen zijn hetzelfde voor bijvoeglijk naamwoorden, wat uniek voor deze naamval is. Een -ю wordt toegevoegd aan woorden eindigend op ь (дверь wordt дверью).


Meervoud

Een paar verrassingen in de meervoudsvormen (met in de regel uitgang -ами of -ями). Zo worden дочери (dochters) дочерьми, дети (kinderen) детьми, en люди (mensen) людьми.


mannelijk/onzijdigvrouwelijkvrouwelijk op bmeervoud
zelfstandig-ом, -ем, -ём-ой, -ей-ю, -ью-ами, -ями
bijvoeglijk-ым, -им-ой, -ей-ой, -ей-ыми, -ими

(Beter en vollediger zijn deze Russian Grammar Tables.)



Творительный падеж. Окончания
(Russian Language for Life and Work, 2018, 14 m)

Meer grammatica in Instrumental Case: Nouns (Russian grammar, 2014, 5 m), zie ook Instrumental Case: Adjectives & Other Modifiers (2017, 4 m). En in Russian Instrumental Case: Formation & Uses (drpedsen, 2012, 7 m), zie afspeellijst Instrumental Case (8 video’s).

Meer


Zie


Zie/lees


Learn Russian: 6 Minute Cases Drill. Part 4. Instrumental
(Russian from Russia, 2018, 6 m)

Meer

taal

Perfectief en imperfectief

Dit komt vaak als een tegenvaller voor studenten Russisch: van (bijna) elk Russisch werkwoord zijn er twee. Die wel ongeveer hetzelfde betekenen, maar heel verschillende dingen uitdrukken. Dus moet je beide kennen, en van allebei de vervoegingen leren.

Fout Cyrillisch

Fouten maken in cyrillisch is niet erg. Doet iedereen. Maar fout cyrillisch, dat is de grootste fout die je kunt maken. En het ergste wat je met dat edele cyrillisch maar kunt doen.

O en A: Tolstoj, Bolshoi en krakadil Gena

Nog één keer benadrukken dat – en waarom – het nuttig en belangrijk is te weten waar de klemtoon in het Russisch valt. En hoe die wetenschap je helpt, bij zowel de spelling van het woord крокодил (krokodil) als de uitspraak van namen zoals Tolstoj.

Klemtoon (Ударение)

Een van de 8 common mistakes every Russian language learner makes volgens Russia Beyond (2018). Met daarbij een ‘Word of warning: It takes a VERY long time to get accustomed to the stresses on Russian words At times, you’ll be confronted with a new word and have absolutely no idea how to pronounce it.’ Geen stress: dit gaat helpen, en zal de zaak bespoedigen.

John Cleese – How about Russian?

In een beroemde scène uit A Fish Called Wanda (1988) spreekt John Cleese (als Archie Leach) eerst wat woorden Italiaans. ‘But it’s such an ugly language.’ Tegenspeelster Jamie Lee Curtis (als Wanda Gershwitz) is een ander oordeel toegedaan. Archie ziet het niet en stelt iets beters voor. ‘How about… Russian?’

Russisch leren met interviews

Spreektaalrussisch leren en tezelfdertijd wat Russen leren kennen. Van een rocker en een tennisspeelster tot Dimitri in de disco en Jan met de pet. Ter lering en vermaak: dit zijn de nuttigste en leukste interviews на русском.

Made with PoppyGo