Vierde naamval: accusatief
De joker in het kaartspel, het paard bij schaken: wie onder de zes naamvallen zo’n eigenzinnige zoekt, komt algauw uit bij de vierde. Regels voor de accusatief of винительный падеж zijn eenvoudig, en toch (of juist daardoor) word je er makkelijk door verrast.
Gebruik
Lijdend voorwerp
De vierde naamval of accusatief gebruik je als er iets gebeurt met iets of iemand. In de zin is het dan lijdend voorwerp – in het Engels direct object. Ik koop een tijdschrift, ik lees de krant: tijdschrift en krant zijn lijdend voorwerp (en komen in de vierde naamval) omdat ze worden gekocht of gelezen. Je kunt ook zeggen: het onderwerp (ik) voert een actie uit.
Het werkwoord in zulke zinnen (kopen, lezen) heet overgankelijk of transitief.
- Overgankelijke (transitieve) en onovergankelijke (intransitieve) werkwoorden (ANS)
- Overgankelijk en onovergankelijk (Onze Taal)
- Transitive and Intransitive Verbs (Grammarly)
Richting en afstand
De vierde naamval gebruik je ook om richting uit te drukken. Richting een bestemming vooral. En ook voor afstand, in plaats of in tijd.
Naar Rusland (Россия): в Россию.
Naar het werk (работа): на работу.
Over een week (неделя): через неделю.
Hij keek door me heen: он смотрел сквозь меня.
Voorzetsels
Accusatief volgt logischerwijs ook op voorzetsels die richting of afstand aangeven. Zoals в en на (naar), сквозь (door) en через (over). Bij в en на volgt ook vaak zesde naamval (voorzetsels dan in de betekenis van in of op). Vierde naamval indien antwoord op de vraag куда (waarheen), en ook (aan het eind) in gebruikelijke constructies als из … в (uit … naar) en с … на (van … naar).
Op по kan vierde maar ook derde naamval volgen. Op за (voor) en под (onder) zowel de vierde als de vijfde. За plus vierde is veelvoorkomend, ook in zinnen waar je niet direct richting of afstand in herkent.
Ik (v.) ben blij voor u: я рада за вас.
Betalen voor de huur (аренда): платить за аренду.
Vechten voor het land (страна): бороться за страну.
Bedankt voor de wodka: спасибо за водку.
Meer in Russian Preposition ЗА / Accusative case (Live Russian, 2018, 9 m).
Zie van hetzelfde kanaal over de vierde naamval
- Russian cases through examples / The preposition ЗА (2017, 3 m)
- Russian cases through examples / Direct object (2017, 6 m)
- Russian cases through examples / Direction of motion (2017, 5 m)
- Russian cases through examples / Masculine animate words (Live Russian, 2017, 2 m)
Zie ook
- Accusative case Russian/Предлоги В,НА,ЗА,ПОД, ЧЕРЕЗ и т. (Marina, 2017, 21 m)
- Russian Grammar: Prepositions with Accusative Case (OSUEcampusFL, 2013, 15 m)
- Prepositions Governing the Accusative Case (Alpha Dictionary)
Dagen van de week
Ook om op maandag, op dinsdag, op woensdag enz. te zeggen, gebruik je de vierde naamval. Met het voorzetsel в en bij dinsdag во, De naamval is alleen zichtbaar bij de dagen die eindigen op op a (в среду, в пятницу, в субботу).
Ook zonder voorzetsel wordt de accusatief gebruikt. Elke zaterdag: каждую субботу.
Zie Russische kalenderwoorden.
Werkwoorden
Vierde naamval na gangbare werkwoorden als читать (lezen), помнить (herinneren), строит (bouwen), покупать (kopen), знать (weten), готовить (koken), слушать (luisteren), изучать (studeren) en любить (houden van). Allemaal transitief, en van zulke werkwoorden zijn er veel. Je gebruikt ook vierde (of derde) naamval bij de werkwoorden van beweging, een onderwerp op zich en voor later.
Vervoegingen
Mannelijk en onzijdig
Het makkelijkst aan de vierde naamval is dat onzijdige woorden ongewijzigd blijven, en mannelijke meestal ook. Een журнал (tijdschrift) bijvoorbeeld – of je het nou koopt of leest of in brand steekt, het woord blijft hetzelfde omdat het mannelijk is. Je kunt ook zeggen: журнал zoals in de eerste naamval (nominatief).
Vrouwelijk
Vrouwelijke woorden veranderen wel, maar de regel is niet moeilijk. Een slot-а wordt wordt у, en я wordt ю. Dat rijmt en onthoudt dus gemakkelijk. Het geldt ook voor bijvoeglijk naamwoorden. Nog makkelijker is het als het woord eindigt op het zachte teken (ь) want dan verandert er niets.
Zie deze Russian Cases – Nouns in the Accusative (Russian grammar, 2013, 4 m).
Voorafgaand en van hetzelfde kanaal een Introduction to the Accusative (2013, 2 m). Daarin ook de verklaring waarom in het Russisch woordvolgorde flexibel is. Борис любит Ольгу (Boris houdt van Olga) is gelijk aan Ольгу любит Борис. De vierde naamval heeft Ольгу van Ольга gemaakt: dat vertelt dat van haar wordt gehouden, en de rest doet er dan niet meer toe.
Bijvoeglijk naamwoorden in de Introduction to the Accusative: Adjectives (2020, 2 m).
Dood of levend
Mannelijke woorden veranderen wél wanneer ze betrekking hebben op een levend wezen. Is het bezield (одушевлённое of animate), dan volgt het de regels van de tweede naamval (genitief). Niet alleen maar naar de letters kijken dus. Ik zie een journalist (журналист): я вижу журналиста.
Tweede en vierde naamval hebben dus ook dezelfde persoonlijk voornaamwoorden. Tamara heeft er een liedje over (2019).
Wat beschouwd wordt als levend (of niet-levend) is een verhaal apart. Zie Wanted Dead Or Alive: Noun Animacy in Russian (Russian Language Blog, 2015) en Кто? Что? Одушевленное и неодушевленное (Шишкина школа, 2014, 7 m).
Training
Meteen een training in deze Accusative Case with Direct Object | Practice 1 (Amazing Russian, 2018, 9 m). Er is ook een Practice 2 (2020, 5 m).
Voorafgaand en van hetzelfde kanaal een Accusative Case: Introduction (2018, 11 m). Ook dat gaat kort in op de vrijheid in woordvolgorde die de vierde naamval geeft. Behandelt ook wat grammatica, en geeft acht overgankelijke werkwoorden waar de vierde naamval op volgt: читать, писать, знать, понимать, изучать, слушать, смотреть, любить (lezen, schrijven, weten, begrijpen, studeren, luisteren, kijken, houden van).
Meervoud
Ook in het meervoud volgen alle неодушевлённое (niet-bezielde) of inanimate woorden de regels voor nominatief. Mannelijk en onzijdig zowel als vrouwelijk. Zijn ze wel bezield, dan zien ze eruit (allemaal) zoals in de genitief, en dan wordt het nog best ingewikkeld.
In Russian Cases – Accusative Plural (Russian grammar, 2013, 2 m) voorbeelden als Я знаю этих студентов en Я знаю этих девушек.
Meer vervoegingen in Винительный падеж. Существительные. Часть 1 (О русском по-русски, 2019, 17 m), zie ook deel 2 en Винительный падеж| Прилагательные (2020, 19 m). En Винительный падеж. Окончания (Russian Language for Life and Work, 2018, 9 m).
3 samenvattingen
Victoria Arysheva houdt het tempo er goed in. Wellicht iets voor later, of om vaker terug te kijken. + 1 vanwege poëtische voorbeeldzinnen als солнце зашло за тучу (zon verdween achter wolken) en сквозь туман и тучи самолёт летит вперёд (door mist en wolken vliegt het vliegtuig voort).
Van recenter (2020) en ook op niveau is de uitleg van Винительный Падеж door русский с носителем…
…en een luchtig tweeminutenoverzicht van Yana Svet (2020).
Meer
- The Russian Accusative Case (Russian Through Propaganda, 2020, 66 m)
- Accusative case in Russian (Russian for everyone, 2020, 12 m)
- Accusative case Live (Real Russian Club, 2020, 61 m), zie ook deze Lesson 19
- Винительный падеж (что? кого?) (Лаборатория ИМО, 2020, 7 m)
- Как определить винительный падеж? (Начальная школа, 2019, 7 m)
- Learn Russian: Accusative Case (LRW Alfia, 2019, 9 m), zie ook deel 2
- My accusative case practice method in Russian (American Studying Russian, 2018,18 m)
- Винительный падеж имени существительного (ИНФОУРОК, 2017, 7 m)
- Russian grammar lessons: Accusative Case (Anna Cher, 2017, 10 m), zie ook deel 2
- Accusative Case In Practice | Russian Cases (Be Fluent in Russian, 2017, 3 m)
- Russian cases – Accusative 1 (R for Russian, 2016, 42 m), zie ook deel 2
- Accusative case. Russian grammar (Ru-Land Club, 2015, 7 m)
- Revision – Accusative case (Key2Russian, 2015, 13 m)
- Accusative case in Russian – how to use it (annutaklein, 2012, 5 m)
- Russian Cases – Accusative vs Nominative (Russian Plus, 2010, 6 m), zie ook deel 2
Zie/lees
- Introduction to the accusative case (Russian for Free)
- Accusative case in Russian language (Russian Lessons Online)
- Complete Russian Accusative Case Guide (Learn the Russian Language)
- Accusative Case in Russian (Pa Russki)
- The Accusative Case in Russian: Usage and Examples (ThoughtCo.)
- The Accusative Case (Master Russian)
Meer