Land & Volk
Vrijheid van meningsuiting neemt overal af, al verschillen de redenen per regio. Ondertussen neemt de macht van Big Tech al net zoveel toe als de bemoeizucht ervan. Zo komt in de nieuwe tijd een haast vergeten sovjetantwoord weer in beeld: samizdat, de ondergrondse doe-het-zelf pers en distributie.
Переверни Пластинку = draai de plaat om. In het Engels Flipside. Documentaire (2016) over vinyl in Rusland. En over platen toen vinyl er niet was of niet mocht: geperst in röntgenfoto’s. Zie Met deze röntgenfoto’s werd verboden muziek de Sovjet-Unie in gesmokkeld (Vice/Noisey, 2017) en When Rock Was Banned in the Soviet Union, Teens Took to Bootlegged Recordings on X-Rays (Smithsonian Magazine, 2015).
Toegegeven, God Save the Queen is niet onaardig. En ons eigen Wilhelmus had ook iets kunnen worden, als dat Duitse bloed en die Spaanse koning er tenminste uit gelaten waren. Maar het volkslied met de meeste grandeur is natuurlijk het Russische. En om te spreken met de slotwoorden (так было, так есть и так будет всегда): zo was het, zo is het, en zo zal het altijd zijn.
