Land & Volk

Vrijheid van meningsuiting neemt overal af, al verschillen de redenen per regio. Ondertussen neemt de macht van Big Tech al net zoveel toe als de bemoeizucht ervan. Zo komt in de nieuwe tijd een haast vergeten sovjetantwoord weer in beeld: samizdat, de ondergrondse doe-het-zelf pers en distributie.

Bij een land en de vlag hoort ook een wapen. Nederland een leeuw, Frankrijk een haan, Nieuw-Zeeland een kiwi en de Verenigde Staten een zeearend. In Rusland is het een adelaar met twee koppen en drie kronen, en een man op een paard die net een draak heeft doodgestoken met een speer.

Een Russische Hall of Fame kun je maar op één manier beginnen: door die te lanceren, met wie anders dan Joeri Gagarin. Die op 12 april 1961 als een eenvoudige jongen van 27 de Vostok 1 in stapte, zich de ruimte in liet schieten, en twee uur later terugkwam als wereldster.

Gebouwen die je kent van zien, maar waar je niet de officiële naam van weet. Als dat een competitie was, zou dit winnen: de Pokrov- of Basiliuskathedraal aan het Rode Plein in Moskou, ingewijd in 1561, beter Kathedraal van de Voorbede van de Moeder Gods op de Greppel.

Minimaal twee dingen moet je weten over een van de klassieke symbolen voor Rusland. Ten eerste dat de matroesjka (матрёшка) pas in Rusland wordt gemaakt sinds eind negentiende eeuw (ca. 1890). Er zit ook iets Japans in (sommigen beweren Chinees), en van oorsprong is het kinderspeelgoed. Ten tweede, en let op, een matroesjka is een matroesjka.

Колыма – родина нашего страха = Kolyma – geboorteplaats van onze angst. Documentaire (gemaakt voor YouTube) over Ruslands zwartere (of ontbrekende) bladzijden. Bleef niet onopgemerkt, en ook niet onbesproken. Zie onder meer Gulag Documentary Takes Russian YouTube by Storm (The Moscow Times, 30 april 2019).

In 2017 kon je in de bioscoop The Death of Stalin zien. Meer daarover op IMDB, Filmkrant, VPRO Cinema en Wikipedia; trailer op YouTube. Zie ook In Russia, nobody’s laughing at Iannucci’s The Death of Stalin (The Guardian, 2017).