Joeri Gagarin (1934-1968)

Onderwerp: Hall of Fame geschiedenis -- Trefwoorden: Поехали  portret  ruimtevaart  Rusland-Amerika  USSR 

Een Russische Hall of Fame kun je maar op één manier beginnen: door die te lanceren, met wie anders dan Joeri Gagarin. Die op 12 april 1961 als een eenvoudige jongen van 27 de Vostok 1 in stapte, zich de ruimte in liet schieten, en twee uur later terugkwam als wereldster.


Eerste

Of Gagarin echt de eerste mens in de ruimte was, wordt betwijfeld. Anderen zouden hem zijn voorgegaan maar het niet hebben overleefd. Gagarin zou de eer niet verdienen omdat hij niet volgens de regels (in de Vostok 1) was geland.

Zie Yuri Gagarin Was Not The First Man In Space (Spark, 2018, 50 m), Cosmonaut Cover Up (Timeline, 2018, 50 m) en Was Gagarin really the first man in space? (Point, 2013, 5 m). Lees Was Gagarin really the first man in space? (Nikolay Shevchenko, Russia Beyond 2020) en Why Yuri Gagarin Remains the First Man in Space, Even Though He Did Not Land Inside His Spacecraft (Smithsonian, 2010). Joeri Gagarin is en blijft de eerste mens die in de ruimte was en erover kon vertellen.


USSR-VS

Wie de eerste was of hoe die heette: belangrijk was vooral dat het een Sovjetburger was. Dan was het bovendien (ook niet onbelangrijk) geen Amerikaan. Sovjet-Unie-Amerika 1-0.

De eerste mens op de maan, acht jaar na het kunststuk van Gagarin: ook best een trofee – maar dan wel de tweede. Toch kent nu iedereen Neil Armstrong, en raakt de nummer één (ook in Nederland) vergeten. Niet (en nooit) door de Russen. Zij hebben de ruimtestrijd gewonnen en zo blijft het.


12 april 1961

Voor de lancering richtte Joeri Gagarin uit Klushino zich nog even tot de hele mensheid. Met de aanhef дорогие друзья, близкие и незнакомые, соотечественники, люди всех стран и континентов – beste vrienden, naaste en onbekende, landgenoten, mensen van alle landen en continenten. Zie Russian Speech: Yuri Gagarin (Boost Your Russian, 2020, 2 m).

En toen het echt losging, riep hij niet Help of Godallemachtig maar Поехали! (poéachali), dat het midden houdt tussen Let’s go en Daar gaan we.


Terug op aarde

Er ging van alles mis die dag. Maar niets met ernstige gevolgen, laat staan fatale. Een uur en 48 minuten later stond Gagarin weer met beide benen op de grond. Voor zover dat ooit nog mogelijk was.



Yuri Gagarin Became The First Human In Space, 57 Years Ago Today
(NBC News, 2018, 2 m)



Wereldtournee

Twee dagen na de vlucht wordt hij in Moskou als een held onthaald. Het begin van een hele tournee, die hem in onder andere Brazilië, Canada, Cuba, Engeland en Japan zal brengen.


Yuri Gagarin parade after back from space
Zie ook Встреча Гагарина в Москве 14 апреля 1961 года (History Lab, 2020, 4 m).



Op 11 juli is hij bij de BBC in Londen voor een interview (met tolk), waarin hij ook de vraag krijgt of hij wel de eerste was. Gagarin (buitenaards knap, zoals eigenlijk altijd) lijkt niet uit balans of in een slechte bui te krijgen.

Hoefde misschien niet te worden ‘enhanced’, maar internet. Dus Interview enhanced by neural networks. Yuri Gagarin, London, 1961 (Denis Shiryaev, 2020, 9 m).


Yuri Gagarin on BBC TV, July 11 1961
(Dan Beaumont Space Museum, 2011, 7 m)



27 maart 1968

Binnen zeven jaar na zijn terugkeer op aarde stierf Gagarin, 34, bij een vliegtuigongeluk. Dus toch een beetje in de ruimte.

Ook hier weer theorieën.

Zie/lees The mysterious death of Yuri Gagarin (Russia Beyond, 2019).
Beelden van de uitvaart in Gagarin Funeral (1968) (British Pathé, 2014, 1 m)


Meer

Zie

Zie/lees

Foto’s bij Getty Images en in Юрий Алексеевич Гагарин в кругу семьи (2011, 3 m).


Muziek: Ундервуд.

Meer

Land & Volk

Foto: Igor Mukhin

Vanaf zijn zestiende fotografeert Игорь Мухин (1961). Met een Смена-8М. Dus wanneer hij in de jaren 80 onder kunstenaars en muzikanten is, heeft hij een geoefend oog – en een betere camera. Mukhin (soms Moukhin) ziet grote veranderingen, en begint ze vast te leggen.

Samizdat (Weg met Big Tech)

Vrijheid van meningsuiting neemt overal af, al verschillen de redenen per regio. Ondertussen neemt de macht van Big Tech al net zoveel toe als de bemoeizucht ervan. Zo komt in de nieuwe tijd een haast vergeten sovjetantwoord weer in beeld: samizdat, de ondergrondse doe-het-zelf pers en distributie.

Vlag en wapen (2/2): Joris en de Adelaar

Bij een land en de vlag hoort ook een wapen. Nederland een leeuw, Frankrijk een haan, Nieuw-Zeeland een kiwi en de Verenigde Staten een zeearend. In Rusland is het een adelaar met twee koppen en drie kronen, en een man op een paard die net een draak heeft doodgestoken met een speer.

Vlag en wapen (1/2): Russische vlag

Wie de huidige Russische vlag ziet, denkt algauw ook aan de Nederlandse. Daarmee zit je meteen in de juiste richting omtrent de herkomst van de Russische driekleur: het wit-blauw-rood van de Russische Federatie stamt direct af van het rood-wit-blauw uit Nederland.

Verborgen schatten: Kladmen (The Dropman)

Rusland kent strenge wetten op het vlak van drugsbezit en -handel. Forse straffen ook. Dus komt de dealer niet aan huis, maar verstopt een кладмен (kladman) de bestelling, die de klant moet zien te vinden.

Joeri Gagarin (1934-1968)

Een Russische Hall of Fame kun je maar op één manier beginnen: door die te lanceren, met wie anders dan Joeri Gagarin. Die op 12 april 1961 als een eenvoudige jongen van 27 de Vostok 1 in stapte, zich de ruimte in liet schieten, en twee uur later terugkwam als wereldster.

Made with PoppyGo