In Chess in Russia Is Like Baseball in America (Big Think, 2011, 2 m) schetst Anatoli Karpov (1951) de status en positie van schaken in Rusland. ‘Chess became national game,’ zegt hij aan het eind. ‘Like you have here in America, you have baseball. And so, Russia has chess.’
Schaken als schoolvak
In Armenië leren kinderen (sinds 2011) schaken op school. Zie o.a. The country breeding a generation of chess whizz kids (BBC News, 2018), Armenia: Compulsory Chess (DW News, 2012, 6 m), en Chess in Armenia. In Kalmukkië ging men (lees: ging Kirsan Iljoemzjinov) nog wat verder. Jelle Brandt Corstius liet het zien in de serie Van Moskou tot Magadan; meer in Russia Made The King Of Chess. The U.S. Dethroned Him (FiveThirtyEight, 2018).
Ook in Rusland is (of wordt) schaken een schoolvak. Zie Russia Introduces Chess as a Required Subject in all Schools (Chessmaine.net, 2019), Chess to become a compulsory school ‘subject’ in Russian schools (Royanews.tv, 2017) of Russian Senator Wants to Make Chess Mandatory in All High Schools (The Moscow Times, 2016).
Russische schakers
Rusland heeft veel succesvolle schakers voortgebracht, en meer grootmeesters (m/v) dan welk ander land ook. Garri Kasparov (1963) is waarschijnlijk de bekendste; van daarvoor zijn Aleksandr Aljechin (1892-1946, naar wie een schaakopening vernoemd is); Michail Botvinnik (1911-1995); Viktor Kortsjnoj (1931-2016; zie onder) en Boris Spasski (1937), bekend om de slag tegen Bobby Fischer in 1972 – die hij zich ook op zijn tachtigste nog herinnert.
Meer van nu en een stuk jonger zijn Vladimir Kramnik (1975), Aleksandr Grisjtsjoek (1983), Ian Nepomniachtchi (1990), Sergej Karjakin (1990), Daniil Dubov (1996) en Vladislav Artemiev (1998). Bij de vrouwen is Alexandra Kosteniuk (1984) de nummer één; Aleksandra Goryachkina (1998) zou het best eens kunnen worden. De eerste vrouwelijke wereldkampioen Vera Menchik werd weliswaar geboren in Moskou (1906) en kwam ook uit voor Rusland, maar was officieel niet Russisch. Op Wikipedia een hele verzameling Russian female chess players.
Schaakpromotie en het Schaakmuseum
De laatste jaren lopen de Russen wat minder voorop in het schaken. De Noor Magnus Carlsen (1990), die op zijn dertiende bezoek van Kasparov kreeg en Karpov versloeg, wint zo ongeveer alles en lijkt dat nog niet beu. Zie o.a. Why is Russia no longer dominating the world chess championships? (StackExchange, 2019) en Return of the Crown: Russia Dreams of Chess (The Moscow Times, 2016).
Geen Noor of wat dan ook houdt Russen van het schaken af – spel, ontspanning, wetenschap, sport en kunst ineen (maar dan nog fraaier, door Michail Tal in 1988).
Behalve op school en van jongs af aan schaken ze in de gevangenis (tegen Amerikanen), tijdens het boksen, in het groot en in het ijs, in het ziekenhuis en aan het front.
In Rusland (Elista, Kalmukkië) ligt Chess City, en in Moskou vind je (aan de Gogolevsky Boulevard) The most beautiful chess museum ever (ChessBase India, 2018, 32 m).
Zie voor meer impressies Best Chess Museum @ Russian Chess Federation (Borders on Budget, 2019, 5 m), Chess museum in Moscow (Chess Cast, 2016, 5 m) en RCF Chess Museum (Ruchess.ru). Bijzondere schaakborden en -stukken ook in Chess sets: Russian-Soviet / Шахматные фигуры русско-советской (Arlindo Vieira, 2012, 26 m) en Шахматы СССР – Soviet chess set (chessprofi, 2018, 31 m). Meer hoofdstad en denksport in Moscow, chess and fun (EuropeEchecs, 2012, 4 m). Zie ook Your move: how chess is promoted in Moscow (Mos.ru, 2020).
Schaaktaal en -notatie
Zie voor schaakwoorden en -termen in het Russisch deze Russian Chess Vocabulary (Real Russian Club, 2018, 4 m) en Chess Vocabulary in Russian. О шахматах по-русски (Russian Sensei, 2019). Schaaknotatie en -afkortingen in Как записывать шахматные партии (шахматная нотация) (BrainFitness, 2019, 11 m).
Soviet School of Chess
Meer school, schaken en geschiedenis in The Soviet School of Chess (Lucas Anderson, 2014, 120 m); zie ook USSR vs Rest of World II (1984) (2016, 98 m). Dezelfde maker heeft een hele serie over schaken en schakers, met daarin o.a. Mikhail Botvinnik (2016, 127 m), Garry Kasparov (2015, 130 m), Mikhail Tal (2014, 117 m); Anatoly Karpov (2014, 101 m); Alexander Alekhine (2014, 110 m) en Boris Spassky (2014, 97 m).
Meer over de sovjet-schaakschool in Efim Geller and the Soviet School of Chess (Jessica Fischer, 2010, 8 m) en The Biggest Secret Of The Soviet Chess School (Chess.com, 2015).
De slechte rug van Viktor Kortsjnoi
Story Time: Russian Chess Assassin – Yasser Seirawan over logeren bij Viktor Kortsjnoi, die zelf liever het logeerbed neemt (Chessable, 2020, 4 m).
Meer
- Шахматы в России (Библиотека Ногинская, 2020, 6 m)
- Шахматы в СССР (1988) (Советское телевидение, 2019, 29 m)
- Владимир Путин: шахматы – красивый вид спорта (Россия 24, 2018, 4 m)
- Век шахмат / Власть факта (Телеканал Культура, 2018, 39 m)
- Russia as a Global Chess Player (Russia Today TV, 2017, 13 m)
- Garry Kasparov on Chess and Politics in Soviet Russia (Bill Kristol, 2016, 80 m)
- Путин о шахматах (Chess-News, 2016, 2 m)
- Russian President Vladimir Putin Opens the Chess Section of the Sirius Educational Centre (CFR Chess Federation of Russia, 2016, 2 m)
Zie/lees
- Here’s why chess was so extremely popular in the USSR (Russia Beyond, 2020), zie ook 7 Russian chess legends who really played big (2020)
- A History of Chess in Russia (Chess24.com, 2020)
- 50 Years Ago Today, USSR-Rest Of The World Started (Chess.com, 2020)
- Why Russians Are Good At Chess, And Why It Helps To Know That (Forbes, 2018)
- How chess became a pawn in Russia’s political war games (Wired, 2018)
- How the game of chess became so popular in Russia (Visit Russia Home, 2018)
- How chess stole millions of hearts in Russia (Russia Beyond, 2016)
- Why are the Russians so good at chess? (Slate, 2009)
- Russian Chess History (Chess.com, 2008)
laatste update 05-12-2020
Meer
